روغن هیدرولیک (Hydraulic Oil) یک مایع بسیار ویژه است که کار اصلی‌اش انتقال قدرت و نیرو در یک سیستم بسته است.
اگر بخواهم خیلی ساده بگویم، روغن هیدرولیک مثل “خون” در رگ‌های یک ماشین یا دستگاه صنعتی عمل می‌کند.
🏋️♂️ جادوی روغن هیدرولیک چیست؟
جادوی آن در یک اصل ساده فیزیک است: مایعات تقریباً فشرده نمی‌شوند.
- شما می‌توانید هوا (یک گاز) را در یک سرنگ فشرده کنید، اما اگر سرنگ را پر از آب یا روغن کنید، هر چقدر هم که فشار دهید، پیستون حرکت نمی‌کند (یا خیلی خیلی کم حرکت می‌کند).
- سیستم‌های هیدرولیک از همین خاصیت استفاده می‌کنند. وقتی شما روغن را از یک طرف با یک پیستون کوچک (مثلاً پدال ترمز یا یک پمپ) فشار می‌دهید، آن فشار به طور کامل و یکسان به یک پیستون بزرگ‌تر در طرف دیگر (مثلاً ترمزهای چرخ یا بازوی یک بیل مکانیکی) منتقل می‌شود.
این کار به ما اجازه می‌دهد که با یک نیروی کم، یک نیروی بسیار قوی ایجاد کنیم. (مثل جک‌هایی که ماشین را بلند می‌کنند).
کارهای دیگر روغن هیدرولیک
اگرچه کار اصلی‌اش انتقال نیرو است، اما روغن هیدرولیک همزمان ۴ کار حیاتی دیگر هم انجام می‌دهد:
- روان‌کاری: تمام قطعات متحرک داخل سیستم (مثل پمپ‌ها و سوپاپ‌ها) فلزی هستند و روی هم کار می‌کنند. این روغن نمی‌گذارد آن‌ها به هم ساییده شوند و خراب شوند.
- خنک‌کاری: این روغن در کل سیستم می‌چرخد و گرمای ایجاد شده در قطعات را می‌گیرد و به مخزن برمی‌گرداند تا خنک شود (مثل رادیاتور ماشین).
- تمیزکاری: آشغال‌های ریزی که در اثر سایش قطعات ایجاد می‌شوند را با خود حمل می‌کند و به فیلتر می‌برد تا از سیستم خارج شوند.
- آب‌بندی: به درزگیری قطعات کمک می‌کند تا فشار از سیستم “فرار” نکند.
چرا به جای آب از “روغن” استفاده می‌کنیم؟
در گذشته‌های دور از آب استفاده می‌شد، اما آب دو مشکل بزرگ دارد:
- باعث زنگ‌زدگی قطعات فلزی می‌شود.
- در دمای بالا (که در این سیستم‌ها زیاد است) بخار می‌شود و در دمای پایین یخ می‌زند.
روغن هیدرولیک طوری ساخته شده که نه زنگ می‌زند، نه به راحتی بخار می‌شود و نه یخ می‌زند و در عین حال همه‌ی قطعات را روغن‌کاری می‌کند.
به طور خلاصه: روغن هیدرولیک مایعی است که به ما اجازه می‌دهد با فشار دادن آن در لوله‌ها، کارهای سنگین (مثل بلند کردن بار یا ترمز گرفتن) را انجام دهیم و همزمان از خود سیستم هم محافظت می‌کند.